Κυριακή 9 Ιουνίου 2013

Η δική μας ιστορία

Ο Θουκυδίδης έγραψε την ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου. Μελετώντας τα γεγονότα του εμφυλίου στην Κέρκυρα οι μαθητές συνέγραψαν από κοινού με τη χρήση ενός κοινόχρηστου εγγράφου (google docs) μια φανταστική ιστορία που διαδραματίζεται στον ίδιο χώρο και χρόνο. Ο τίτλος της: Μια κάπως περίεργη μέρα. Διαθέσιμη στον ακόλουθο σύνδεσμο:https://docs.google.com/document/d/1wxcsGYgafT8I7uGD-45U3l-qBAb0PkwB_ShNn77jAOc/edit

Τρίτη 16 Απριλίου 2013

Εμφύλιοι πόλεμοι...

Τα κεφάλαια 70-83 του τρίτου βιβλίου της ιστορίας του Θουκυδίδη αναφέρονται στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ δημοκρατικών και ολιγαρχικών που έγινε στην Κέρκυρα το 427π.Χ. Κατα τη μελέτη αυτών των κεφαλαίων ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσαν οι περιγραφές των φρικαλεοτήτων που συνέβησαν καθώς και η "παθολογία" του πολέμου. Ο Θουκυδίδης αναφέρει χαρακτηριστικά μεταξύ των άλλων: 
 
"Ο θάνατος πήρε χίλιες μορφές και ό, τι φρικαλέο γίνεται σ’ τις περιστάσεις, έγινε στην Κέρκυρα, κι ακόμη χειρότερα. Πατέρας σκότωνε το παιδί του, άρπαζαν ικέτες απ’ τους ναούς και τους σκότωναν εκεί μπροστά, και άλλους τους έχτιζαν μέσα στο ιερό του Διονύσου και τους άφησαν να πεθάνουν εκεί...
...Οι εμφύλιες συγκρούσεις έφεραν μεγάλες κι αμέτρητες συμφορές στις πολιτείες, συμφορές που γίνονται και θα γίνονται πάντα όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου, συμφορές που μπορεί να είναι βαρύτερες ή ελαφρότερες κ’ έχουν διαφορετική μορφή ανάλογα με τις περιστάσεις. Σε καιρό ειρήνης και όταν ευημερεί ο κόσμος και οι πολιτείες, οι άνθρωποι είναι ήρεμοι γιατί δεν τους πιέζουν ανάγκες φοβερές. Αλλά όταν έρθει ο πόλεμος που φέρνει στους ανθρώπους την καθημερινή στέρηση, γίνεται δάσκαλος της βίας κι ερεθίζει τα πνεύματα του πλήθους σύμφωνα με τις καταστάσεις που δημιουργεί. …"

Με αφορμή λοιπόν το κείμενο του Θουκυδίδη, οι μαθητές, χωρισμένοι σε τέσσερις ομάδες συνέθεσαν εργασίες για σημαντικούς εμφύλιους πολέμους της ιστορίας και συγκεκριμένα για τον Πελοποννησιακό, τον Αμερικανικό, τον Ισπανικό και τον Ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. 

Πελοποννησιακός πόλεμος
από τους μαθητές:
Δαμιανίδου Φωτεινή
Ησαϊόγλου Γιώργος
Ησαϊόγλου Ελένη
Καλαμάρη Δήμητρα
Κωνσταντινίδης Πέτρος


Αμερικανικός Εμφύλιος
από τους μαθητές:
Αγγελούση Νάσια
Αλιώζη Νεραντζία
Αραμπατζή Σοφία
Γουμάγια Μάριο
Ιατρίδης Αλέξανδρος



Ισπανικός Εμφύλιος
από τους μαθητές:
Αλιώζη Γεωργία
Γεωργιτζίκη Βαγγέλη
Γκανταΐδου Λία
Καρυοφύλλη Δέσποινα
Κουτίδη Δημήτρη
Κούτλα Βασίλη 

Ελληνικός Εμφύλιος 
από τις μαθήτριες: 
Αβραμίδου Άννα
Βαρβετιάν Βιργινία
Βότσαρη Βίκη
Γεωργιτζίκη Φανή
Γιαστικτσή Μαρία
Καϊτόζη Κωνσταντίνα 

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013

Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2013

Ο Θηραμένης εξακολουθεί να εμπνέει...

Και πάλι αφορμή στάθηκε το επεισόδιο με τη δίκη και την καταδίκη του Θηραμένη (Κεφ. 3, 50-65).  
Αυτή τη φορά το αποτέλεσμα ήταν ποιητικό καθώς η μαθήτρια Σοφία Αραμπατζή έγραψε το ακόλουθο ποίημα:

Απ'  του Θηραμένη το ποτήρι ερχόταν οιμωγή
κι ένα πικρό φαρμάκι εχύθηκε στη γη.
Και σαν το γεύτηκε αυτή, 
εσείστηκε κι εσκιάθη
γι'  αυτά που 'χαν συμβεί1,
για κείνον που εχάθη.

Το φαρμάκι 'εφτασε βαθιά, 
περνώντας της πόρτας τα σκυλιά
σ' άλλο ποτήρι βρέθηκε
κι ο Άδης το υποδέχτηκε!

Κι ένας αέρας ξέφυγε και γλίστρησε  απ' τον Άδη
κείνονε που χαίρεται, ψυχή σαν παραλάβει!
Τα σύννεφα ξεπέρασε
στον Όλυμπο ανέβη, 
στον Δία εψιθήρισε 
το νέο που σαλεύει2!

Τον Άρη κείνος κάλεσε
τον Άδη επροσκάλεσε 
και έδωσε την εντολή
άσπρη μέρα να μη δει
κανείς απ' τους Τριάντα
και στην Αθήνα ευχήθηκε, να γίνει όπως πάντα3.


1. Αναφέρεται στην ασέβεια προς τους θεούς που έδειξαν οι άνθρωποι του Κριτία παραβιάζοντας το άσυλο του βωμού.
2. Πρόκειται για το θάνατο του Θηραμένη και την καταπάτηση κάθε έννοιας δικαίου.
3. Να αποκατασταθεί δηλαδή και πάλι το δημοκρατικό πολίτευμα.

Ο θάνατος ως θέμα στη ζωγραφική

Η εκτέλεση του Θηραμένη μας έκανε να σκεφτούμε πώς έχει αποδοθεί το θέμα αυτό, της εκτέλεσης και γενικά του θανάτου, σε έργα ζωγραφικής.

Η πρώτη εργασία ανήκει στον Πέτρο Κωνσταντινίδη

Η Εκτέλεση της Λαίδης Τζέην Γκρέυ είναι μια ελαιογραφία που φιλοτέχνησε ο Γάλλος καλλιτέχνης Πωλ Ντελαρός το 1833. Σήμερα φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Το έργο απεικονίζει τις λίγες στιγμές πριν από το θάνατο της Λαίδης Τζέην Γκρέυ, που εκτελέστηκε το 1554, σε ηλικία 17 ετών. Η Τζέην είναι επίσης γνωστή ως η «Βασίλισσα των Εννέα Ημερών» εξαιτίας της βραχύχρονης παραμονής της στον αγγλικό θρόνο.


Πίτερ Ντε Φράντσια, «Η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιαννη», του Ελληνα κομμουνιστή με το κόκκινο γαρίφαλο που έγινε το 1952. H "Γκερνίκα" του ελληνικού εθνικού δράματος απεικονίζει τρία ημίγυμνα πτώματα, του Νίκου Μπελογιάννη και των δυο συντρόφων του, δίπλα στο χέρι του Μπελογιάννη είναι ένα κόκκινο γαρίφαλο, το σύμβολο που τον συνόδευε,ενώ τα χέρια των δύο νεκρών συντρόφων του είναι ενωμένα, «η ύστατη συμβολική κίνηση αλληλεγγύης» 


Φρανθίσκο Γκόγια (Francisco Goya, 1746-1828), «Η εκτέλεση της 3ης Mαίου 1808», Εστιάζοντας στις μορφές των πατριωτών που πρόκειται να εκτελεστούν, βλέπουμε σε όλη τη δραματικότητά της τη φρίκη πριν από τον θάνατο, που εκδηλώνεται με τα βλέμματα και τις απεγνωσμένες χειρονομίες των ανθρώπων. Σε αυτή τη σκηνή εκτέλεσης η βία, η ωμότητα και ο ανθρώπινος πόνος αποτυπώνονται με δύναμη και αμεσότητα αποκτώντας διαχρονική και πανανθρώπινη διάσταση. 


 
Διονυσίου Τσόκου, "Η δολοφονία του Καποδίστρια", του 1850. Η αναπαράσταση του δραματικού επίλογου της ζωής του πρώτου, κυβερνήτη της Ελλάδας.


Ο πίνακας Ο θάνατος του Μαρά είναι ένα από τα πιο διάσημα έργα της περιόδου της Γαλλικής Επανάστασης. Φιλοτεχνήθηκε από τον Γάλλο ζωγράφο Ζακ-Λουί Νταβίντ (Jacques Louis David ), το 1793, και θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του. Ο πίνακας, που είναι σχεδιασμένος με νέο-κλασικό ύφος, απεικονίζει τον νεκρό Ζαν Πολ Μαρά λίγες στιγμές μετά την δολοφονία του, το βράδυ της 13ης Ιουλίου 1793, από την Σαρλότ Κορντέ, στο λουτρό του.


Αν και το έργο του Καραβάτζιο (Caravaggio )τιτλοφορείται Αποκαθήλωση από το Σταυρό, στην πραγματικότητα δεν αναπαριστά την Αποκαθήλωση, ούτε την Ταφή  του Χριστού με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά τη στιγμή κατά την οποία το νεκρό σώμα του  θεανθρώπου τοποθετείται από τον Νικόδημο και τον μαθητή του, απόστολο Ιωάννη,  πάνω σε μια μαρμάρινη επιτάφια πλάκα ώστε να προετοιμαστεί για την ταφή αφού πρώτα αλειφτεί με μύρο.  Με μια προσεκτική ματιά ο θεατής διαπιστώνει την μελετημένη θέση των μορφών στη σύνθεση: ο Νικόδημος τοποθετείται στην σκοτεινή πλευρά της πλάκας, το δε σώμα του νεκρού Χριστού στη φωτεινή. Η επιλογή δεν είναι τυχαία: στην τέχνη με θρησκευτικό χαρακτήρα το φως συμβολίζει τη Θεία Χάρη, το σκοτάδι την απουσία της. 


Η Ταφή της Άταλα είναι πίνακας φιλοτεχνημένος από τον Γάλλο καλλιτέχνη 
Αν Λουί Ζιροντέ ντε Ρουσύ Τριοζόν (Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson). Απεικονίζει ένα θέμα εμπνευσμένο από το τραγικό μυθιστόρημα “Άταλα” που συνέγραψε ο Φρανσουά-Ρενέ ντε Σατωμπριάν. Αφηγείται την ιστορία μιας Χριστιανής Ινδιάνας παρθένου, της Άταλα, που απελευθέρωσε το γενναίο Ινδιάνο Κάκτας από τους εχθρούς του και κατόπιν κατέφυγε μαζί του στη σπηλιά ενός ασκητή, του Πατέρα Ομπρί. Έχοντας αφιερώσει τον εαυτό της στο Θεό και ορκιστεί αιώνια αγνότητα, η Άταλα παίρνει δηλητήριο όταν αντιλαμβάνεται πως αρχίζει να ερωτεύεται το νεαρό άνδρα. Ο Ζιροντέ χρησιμοποιεί ένα θέμα δημοφιλές στη χριστιανική εικονογραφία, την Ταφή. Η εικόνα, σκιαγραφώντας το ρομαντισμό, είναι γεμάτη αισθησιασμό, συναίσθημα και θρησκευτικότητα. 

Η δεύτερη εργασία ανήκει στις μαθήτριες Αγγελούση Νάσια (που δημιούργησε την παρουσίαση) και Γεωργιτζίκη Φανή (που επέλεξε κάποιους από τους πίνακες)

 

Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2013

Τι θα τραγουδούσε ο Θηραμένης πριν πεθάνει;

Το επεισόδιο με το θάνατο του Θηραμένη οδήγησε τα παιδιά να σκεφτούν και να καταγράψουν σύγχρονα τραγούδια που αναφέρονται σε ανάλογα θέματα (δηλητήριο-θάνατος). Η παρουσίαση που ακολουθεί ανήκει στους μαθητές  Αλιώζη Γωγώ, Καρυοφύλλη Δέσποινα, Κουτίδη Δημήτρη και Κούτλα Βασίλη.


Η δίκη και καταδίκη του Θηραμένη εμπνέει...

  Στις παραγράφους 50-56 του κεφαλαίου 3 ο Ξενοφώντας αφηγείται τη δίκη-παρωδία στην οποία o Κριτίας, ηγετική μορφή των τριάκοντα τυράννων, οδήγησε τον πρώην σύντροφό του, τον Θηραμένη καθώς και την εκτέλεση του τελευταίου. 
  Το κείμενο, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αποτέλεσε έμπνευση για τους μαθητές οι οποίοι αποφάσισαν... να το μελοποιήσουν. Όπως και σε προηγούμενες εργασίες τους επικράτησε μια χιουμοριστική οπτική των γεγονότων. Έχοντας ως βάση ένα σύγχρονο τραγούδι (Δεν ταιριάζετε σου λέω, του Παντελή Παντελίδη) τραγούδησαν όλοι μαζί το... Δε σας θέλουμε σας λέω

Οι στίχοι ανήκουν στη μαθήτρια Λία Γκανταΐδου

Μπορεί να έχετε δικά σας εγχειρίδια
Μπορεί να έχετε μεγάλη κι ισχυρή στρατιά
Μπορεί και ο Κριτίας να νιώθει ασφαλής μαζί σας
Μα σας δηλώνω πως αυτός θα δώσει τη ζωή σας

Δε σας θέλουμε σας λέω
Δε θα κάθομαι εδώ να κλαίω
Μα τώρα το κώνειο το πίνω και εγώ
Ίσως πρέπει να πεθάνω
Μα κι εσάς στον Άδη θα σας πάρω
Για να μάθετε να λέτε εμένανε κακό...

Μπορεί οι βουλευτές να φέρονται σαν πρόβατα
Μπορεί να τρώνε χόρτο και να έχουν θέματα
Μπορεί και ο βωμός από το βάρος μας να σκύβει
Μα σας ρωτώ ποιος τρώει χόρτο και δεν το στρίβει;

Το βίντεο κλιπ του τραγουδιού δημιουργήθηκε από τους μαθητές Δαμιανίδου Φωτεινή και Ιατρίδη Αλέξανδρο:



Η απόφαση για το γκρέμισμα των Μακρών τειχών

 Στις παραγράφους 20-23 του κεφαλαίου 2 παρουσίαζονται οι όροι που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Αθήνα από τους νικητές Σπαρτιάτες προκειμένου να συνάψουν την ειρήνη με την οποία θα τελείωνε ουσιαστικά ο Πελοποννησιακός πόλεμος. Ένας από τους επαχθέστερους όρους ήταν το γκρέμισμα των Μακρών Τειχών για το οποίο δε συμφωνούσαν όλοι οι Αθηναίοι. 

 Οι μαθητές λοιπόν χωρίστηκαν σε δυο ομάδες, η μιά από τις οποίες αντιπροσώπευσε αυτούς που  συμφωνούσαν με το γκρέμισμα των Τειχών ενώ η άλλη ομάδα αυτούς που διαφωνούσαν. Συνέταξαν και εκφώνησαν λόγους με τα επιχειρήματα που πιθανόν να είχαν ακουστεί στην Αθήνα την άνοιξη του 404 π.Χ. 

Πληροφορίες